ساختمان سازی
ساختمان سازی اصول و قواعد خاص خود را دارد. مهندسان معماری و عمران، متخصصین این حوزه هستند که بر اساس استانداردهای سازمان نظام مهندسی، به ساخت ساختمانهای کوچک و بزرگ مشغول هستند. در این مطلب، درباره مراحل ساخت یک ساختمان و اصول و قواعد اصلی که در این کار باید رعایت شود خواهیم پرداخت. همچنین درباره تحولاتی که در ساختمان سازی جهان به وقوع پیوسته و باعث ایجاد تغییرات بنیادین در این صنعت شده نیز، نکات مهمی را در اختیار شما قرار خواهیم داد.
ساخت و ساز ساختمان
ساختمان، صرفاً مجموعه‌ای از دیوارها و سقف نیست؛ بلکه نمادی از پیشرفت بشر، تبلور هنر و مهندسی، و پناهگاهی برای زندگی است. از زمان‌های بسیار دور، انسان‌ها به ساخت سازه‌هایی برای محافظت از خود در برابر عناصر طبیعی و ایجاد فضایی برای زندگی و فعالیت‌های اجتماعی روی آوردند.
یکی از مهم‌ترین رویدادهایی که به طور بنیادی شیوه ساخت و ساز را دگرگون کرد، اختراع فولاد بود. پیش از اختراع فولاد، مواد طبیعی مانند چوب، سنگ و خشت برای ساخت ساختمانها استفاده می‌شد؛ اما فولاد با ویژگی‌های منحصر به فرد خود، مانند مقاومت بالا، انعطاف‌پذیری و وزن کم، به سرعت جایگاه ویژه‌ای در صنعت ساختمان‌سازی پیدا کرد.
با ورود فولاد به عرصه ساختمان‌سازی، محدودیتهای طراحی و ساخت سازه‌ها از بین رفت و راه برای خلق ساختمانهای بلندتر، پیچیده‌تر و با اشکال متنوع‌تر هموار شد. آسمان‌خراش‌ها، پل‌های معلق و سازه‌های عظیم‌الجثه، همه مدیون خواص فوق‌العاده فولاد هستند.
مراحل ساختمان سازی
ساختمان سازی، فرآیندی چند مرحله‌ای است که نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، هماهنگی بین تیم‌های مختلف و استفاده از مصالح و تجهیزات مناسب است. هر مرحله از ساخت و ساز، نقش مهمی در استحکام، ایمنی و زیبایی ساختمان ایفا میکند. در ادامه، به بررسی مراحل مختلف ساختمان‌سازی خواهیم پرداخت:
1. تهیه نقشه و اخذ مجوز:
تهیه نقشههای لازم و اخذ مجوزها را میتوان جزو مراحل پیش تولید یک ساختمان عنوان کرد که شامل موارد زیر است:
- طراحی معماری:
در این مرحله، طرح کلی ساختمان، شامل تعداد طبقات، اندازه اتاق‌ها، نوع نما و… توسط مهندس معمار طراحی میشود.
- طراحی سازه:
مهندس سازه، بر اساس نقشه معماری، نقشههای سازه‌ای را تهیه میکند که نشان‌دهنده نحوه تحمل بار ساختمان توسط اسکلت آن است. این مرحله توسط شرکتهای ساخت اسکلت فلزی مانند پولاد سازه به صورت تخصصی و با کمک نرمافزاهای خاص مانند Tekla انجام میشود.
- اخذ پروانه ساخت:
با ارائه نقشههای معماری و سازه به شهرداری، پروانه ساخت صادر میشود که مجوز قانونی برای شروع ساخت و ساز است.
2. گودبرداری و پی‌سازی:
بر اساس نقشههای اجرایی، زمین تا عمق مشخصی حفر میشود تا فضایی برای پی‌سازی فراهم شود. پی، بخش زیرین ساختمان است که وظیفه تحمل بارهای وارده بر ساختمان را بر عهده دارد. پی‌ها معمولاً از بتن مسلح ساخته میشوند.
3. اسکلت‌بندی:
برای ساخت اسکلت ساختمان دو روش فولادی و بتنی را میتوان انجام داد:
- اسکلت فلزی:
در این روش، از تیرآهن‌ها و مقاطع فولادی برای ساخت اسکلت استفاده میشود. اسکلت فلزی به دلیل سرعت اجرا و انعطاف‌پذیری بالا، در ساختمانهای بلند و پیچیده کاربرد دارد.
- اسکلت بتنی:
در این روش، از بتن مسلح برای ساخت ستون‌ها، تیرها و سقف استفاده میشود. اسکلت بتنی به دلیل مقاومت بالا در برابر آتشسوزی و عایق بودن، در ساختمانهای مسکونی و تجاری کاربرد گسترده‌ای دارد.
4. دیوارچینی:
به طور کلی در هر ساختمان دو نوع دیوار وجود دارد که برای ساخت آنها، از متریال و روشهای مختلفی میتوان استفاده کرد:
- دیوارهای باربر:
این دیوارها وظیفه تحمل بارهای سقف و طبقات فوقانی را بر عهده دارند و معمولاً از مصالحی مانند آجر، بلوک سیمانی یا بتن ساخته میشوند.
- دیوارهای غیرباربر:
این دیوارها وظیفه تقسیم‌بندی فضاهای داخلی ساختمان را بر عهده دارند و معمولاً از مصالح سبک‌تری مانند گچ یا بلوک سبک ساخته میشوند.
5. تاسیسات مکانیکی و برقی:
پس از پایان دیوارچینی ساختمان، نوبت به نصب تاسیسات و امکانات جانبی ساختمان است. این بخش، شامل دو بخش میشود:
- تاسیسات مکانیکی:
شامل سیستم‌های گرمایش، سرمایش، تهویه، آب‌رسانی، فاضلاب و آتش‌نشانی است.
- تاسیسات برقی:
شامل سیم‌کشی، نصب کلید و پریز، روشنایی، سیستم‌های حفاظتی و… است.
6. پوشش سقف:
سقف ساختمانها به دو صورت شیبدار و مسطح ساخته میشوند. معمولاً در مناطق سردسیر و پر بارش از انواع سقفهای شیبدار استفاده میشود که از مصالحی مانند سفال، شیروانی فلزی یا بتن ساخته میشوند. در مناطق گرم و خشک نیز از سقفهای مسطح استفاده میشود که از بتن یا عایق‌های حرارتی پوشیده میشوند.
7. نماکاری:
نما، چهره بیرونی ساختمان است و در زیبایی و هویت ساختمان نقش مهمی دارد. نماکاری با استفاده از مصالحی مانند سنگ، آجر، سیمان، کامپوزیت و… انجام میشود.
8. کف سازی:
کف ساختمان با استفاده از مصالحی مانند سرامیک، پارکت، سنگ، موکت و… پوشش داده میشود. انتخاب نوع کفپوش به کاربری فضا و سلیقه کارفرما بستگی دارد.
9. تجهیز و تحویل:
پس از اتمام مراحل ساخت و نازککاریهای نهایی، ساختمان تجهیز شده و به کارفرما تحویل داده میشود.
اصول ساختمان سازی (اصول ساخت و ساز ساختمان)
اصول ساختمان‌سازی در تمام جهان یکسان است و آنچه در کشورهای مختلف تفاوت دارد، استانداردهای نظام مهندسی است. اصول مشترک را به عنوان اصول پایه نیز میتوان معرفی کرد. رعایت اصول ساختمان‌سازی، تضمین‌کننده ساخت ساختمانهایی با کیفیت، ایمن و پایدار است. برخی از اصول پایه ساختمان‌سازی شامل موارد زیر است:
مقاومت در برابر نیروهای خارجی:
مقاوم سازی ساختمان در برابر نیروهای خارجی به تمام اقداماتی گفته میشود که بتواند ساختمان را در برابر زلزله، سیل، باد، آتشسوزی و بارهای زنده مانند تردد افراد، استقرار اثاثیه و رفت و آمد وسایل نقلیه مقاوم کند.
ایمنی در ساختمان سازی:
این بخش شامل تمامی اقداماتی است که باید در حین ساخت و ساز برای ایمنی کارگران و پس از ساخت و ساز برای ایمنی ساکنین انجام شود.
عایق‌بندی:
عایق بندی ساختمان شامل تمامی اقداماتی است که برای عایق کردن واحدها در برابر حرارت، صوت، اتلاف انرژی و رطوبت انجام میگیرد.
زیبایی‌شناسی:
مقصود از زیبایی شناسی، هماهنگی ساختمان با محیط، استفاده از مصالح باکیفیت و طراحی فضاهای داخلی متناسب با کاربری هر فضا است.
پایداری:
مقصود از پایداری در اصول پایه ساختمان، استفاده از مصالح ساختمانی با کیفیت و ترجیحاً قابل بازیافت و سازگار با محیط زیست است که به ساختمان سازی پایدار منجر میشود.
ساختمان سازی مدرن
صنعت ساختمان‌سازی، همواره در حال تحول و پیشرفت است. با پیشرفت تکنولوژی و ظهور مواد جدید، روشهای ساخت و ساز نیز متحول شدهاند. ساختمانهای مدرن، علاوه بر زیبایی و عملکرد بالا، باید با محیط زیست سازگار باشند. در اینجا به بخشی از متریالهای مدرن که باعث تحول در صنعت ساختمان شدهاند، اشاره میکنیم:
1. اسکلت فولادی ساختمان:
یکی از مهم‌ترین تحولات در ساختمان‌سازی مدرن، گسترش استفاده از اسکلتهای فولادی است. فولاد، به دلیل ویژگی‌های منحصر به فردی مانند مقاومت بالا، شکل‌پذیری، وزن کم و سرعت اجرای بالا، به عنوان یکی از بهترین گزینه‌ها برای ساخت ساختمانهای بلند و پیچیده شناخته میشود. از جمله مزایای استفاده از اسکلت فولادی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مقاومت بالا:
فولاد مقاومت بسیار بالایی در برابر نیروهای کششی، فشاری و خمشی دارد.
- وزن کم:
نسبت به بتن، وزن فولاد کمتر است که باعث کاهش بار مرده ساختمان و در نتیجه کاهش هزینه‌های ساخت میشود.
- سرعت اجرا:
به دلیل پیش‌ساخته بودن قطعات فولادی، سرعت اجرای ساختمانهای فولادی بسیار بالا است.
- انعطاف‌پذیری:
فولاد قابلیت شکل‌پذیری بالایی دارد و میتوان از آن برای ساخت سازه‌های پیچیده و با هندسه‌های متنوع استفاده کرد.
- مقاومت در برابر زلزله:
ساختمانهای فولادی به دلیل شکل‌پذیری بالا، مقاومت خوبی در برابر زلزله دارند.
- دوام بالا:
فولاد در برابر خوردگی و پوسیدگی مقاوم است و در صورت محافظت مناسب، عمر طولانی دارد.
2. بتن سبک:
بتن سبک، از دیگر متریالهای نوین در صنعت ساختمان است که وزن کمتری نسبت به بتن معمولی دارد و عایق حرارتی و صوتی خوبی است.
3. کامپوزیتها:
کامپوزیتها ترکیبی از دو یا چند ماده مختلف هستند که خواص مکانیکی و فیزیکی بهتری نسبت به هر یک از اجزای تشکیل‌دهنده دارند و در بخشهای مختلف ساختمان مورد استفاده قرار میگیرند.
4. چوب مهندسی:
چوب مهندسی، چوبی است که با استفاده از فرآیندهای صنعتی تقویت شده و خواص مکانیکی آن بهبود یافته است.
5. عایق‌های حرارتی و صوتی:
برای کاهش مصرف انرژی و بهبود کیفیت زندگی، از عایق‌های حرارتی و صوتی مختلفی مانند پشم سنگ، پشم شیشه و پلی‌استایرن استفاده میشود.
6. ساختمانهای هوشمند:
ساختمانهای هوشمند، ساختمانهایی هستند که با استفاده از فناوری‌های نوین، امکان کنترل و مدیریت خودکار سیستم‌های مختلف ساختمان مانند روشنایی، تهویه، امنیت و… را فراهم می‌کنند. این ساختمانها، علاوه بر راحتی و آسایش ساکنین، به کاهش مصرف انرژی و حفاظت از محیط زیست کمک می‌کنند.
ساخت و ساز ساختمان کوچک
ساختمانهای کوچک، مانند خانه‌های ویلایی، آپارتمان‌های کوچک و ساختمانهای تجاری کوچک، سهم قابل توجهی از بازار ساختمان‌سازی را به خود اختصاص داده‌اند. اگرچه ساخت این ساختمانها در مقایسه با ساختمانهای بزرگ، پیچیدگی کمتری دارد، اما چالش‌ها و ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارند. در ساخت ساختمانهای کوچک اصول و قواعد ساختمان سازی مشابه ساختمانهای بزرگ است.
با وجود آن که در طراحی و ساخت ساختمانهای کوچک، محدودیتهای بسیاری وجود دارد؛ اما فرصتهای بسیاری نیز برای ایجاد خلاقیتهای خاص و منحصر به فرد میتوان ایجاد کرد که به زیبایی هر چه بیشتر ساختمان کمک میکند. از آنجایی که بسیاری از ساختمانهای کوچک با اسکلتهای بتنی ساخته میشوند، از این فرصتها محروم خواهند بود.
شرکت پولاد سازه با ساخت اسکلت فلزی برای ساختمانهای کوچک و بزرگ شما، امکان ساخت ساختمانهایی با نقشههای خاص و منحصر به فرد را برای شما فراهم میکند و با رعایت تمام استانداردهای بینالمللی ساخت و ساز، ایمنی و طول عمر ساختمان را تضمین خواهد کرد.